W niektórych miastach, zwłaszcza tych większych, do dziś można się spotkać z działającymi zrzeszeniami właścicieli i zarządców domów. Wiele osób mieszka w lokalach zarządzanych właśnie przez takie stowarzyszenia. Czy zastanawialiście się kiedyś skąd się wzięły takie zrzeszenia?
Rys historyczny zrzeszenia właścicieli i zarządców domów
Zrzeszenia Właścicieli Domów lub Nieruchomości bardzo prężnie działały w Polsce w okresie międzywojennym. Co oczywiste, wojna przerwała ich działalność. Jednak zaraz po jej zakończeniu większość z nich starała się szybko wznowić swoją działalność opierając się o przepisy obowiązujące przed wojną. Ich rola była ważna, ponieważ żyjący właściciele ocalałych nieruchomości chcieli zająć się naprawami ich uszkodzeń, a także trzeba było postarać się rozwiązać problemy związane ze zmianami lokatorów, które powstały w wyniku działań wojennych.
Jednak 21 grudnia 1945 roku został wydany dekret o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu, który bardzo skomplikował sytuację właścicieli nieruchomości. Wprowadził on publiczną gospodarkę lokalami obejmujący przydział mieszkań, a także pozwalał władzom miast ustalać, ile metrów kwadratowych ma przypadać na jedną osobę. Dekret ten nie wypowiadał się na temat zrzeszeń, więc mogły one działać dalej, choć było to utrudnione w wyniku tych zmienionych przepisów.
Dekret o najmie lokali z 28 lipca 1948 roku ustalił, że Minister Administracji Publicznej utworzy przymusowe lokalne zrzeszenia prywatnych właścicieli nieruchomości. Istniejące już zrzeszenia również zostały określone jako przymusowe. Bardzo istotne było też rozporządzeni o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu, które stanowiło, że 1) to władze województw tworzą takie zrzeszenia, a 2) ustalało ich zadania, jako najważniejsze podając: „Współdziałanie z właściwymi władzami w nadzorze nad członkami zrzeszenia w zakresie pokrywania kosztów eksploatacji oraz bieżącego remontu.” Tak naprawdę więc zrzeszenia miały być pomocne władzom miejskim w kontroli właścicieli lokali. Zwłaszcza, że w myśl tego dekretu, każdy właściciel domu, w którym był choć jeden lokal podlegał państwowej gospodarce lokalami musiał być członkiem tego zrzeszenia.
Ważną zmianę wprowadziła ustawa 30 stycznia 1959 roku dotycząca prawa lokalowego. Likwidowała ona przymusowe zrzeszenia właścicieli. Ustalała nowe zasady działania lokalnych zrzeszeń. Co istotne, uznawała, że głównych ich zadaniem jest „utrzymywanie w należytym stanie technicznym i sanitarnym oraz przeprowadzanie remontu nieruchomości”.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z 23 grudnia 1963 roku w sprawie zrzeszeń prywatnych właścicieli domów stanowiło m. in., że będą one miały osobowość prawną.
Kluczowe i precyzyjnie określającym rolę oraz sposób powoływania takich zrzeszeń było rozporządzenie z 23 lutego 1983. Po zmianach roku 1989 roku, kiedy to PRL przestał istnieć, a co za tym idzie w zapomnienie odeszła publiczna gospodarka lokalami, zrzeszenia te na nowo stały się przede wszystkim niezależne, a ponadto służą faktycznemu dobru właścicieli lokali.
Obecna rola zrzeszeń właścicieli i zarządców domów
Obecnie bardzo często istniejące zrzeszenia właścicieli i zarządców domów są kontynuacją istniejących wcześniej zrzeszeń. Zazwyczaj pełnią one z resztą taką samą rolę – dbają o administrowanie i zarządzanie nieruchomościami. Zawierają umowy najmu, naliczają i pobierają czynsze, a także zapewniają należyty stan techniczny. Co do zasady więc zajmują się tym, o czym już pisaliśmy w tym artykule.
